Tham khảo những chia sẻ thú vị cùng công thức L.I.F.E + TEA-CHA-SO làm bí quyết “đầu tư” độc đáo vào nhân sự của doanh nhân Francesco Trần Văn Liêng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Vinacacao, Chủ tịch Hội Chất lượng TP HCM – nhiệm kỳ IV, Nhà sáng lập và điều hành dự án khởi nghiệp Rookie Entrepreneurs cho sinh viên của hơn 10 trường Đại học (TPHCM)
Trong gần 20 năm giữ cương vị là nhà quản lý (cấp cao), điều hành và nhà lãnh đạo, Ông đã gặp những trường hợp nhân viên thể hiện sự tự do và làm khác ý Sếp?
Gặp thường xuyên (cười). Trước tiên, bạn phải phân biệt rõ ai là ngưởi lãnh đạo và ai là người đi theo. Trong một tổ chức, bạn phải đạt được giá trị mà người lãnh đạo mong muốn trước khi muốn có tự do/sáng tạo
Thực tế thì ở các công ty càng lớn, con người làm việc trong đó sẽ càng cảm thấy mất tự do. Tôi hiểu các nguyên tắc, sự tuân thủ và các rào cản/hạn chế (không được nói ra) mà các nhà quản lý từ cấp trung đến cấp cao phải đối mặt. Nhưng nếu bạn chấp nhận làm việc cho các công ty lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp đa quốc gia, bạn buộc phải “uốn mình” tuân thủ, nếu bạn đi sai đường thì những thiệt hại hay tổn thất công ty sẽ gánh chịu trước, và nhân sự là đối tượng tiếp theo.
Nói một cách khác, khi bạn là người thuộc cấp, bạn phải chấp nhận chia sẻ mục tiêu chung với tổ chức, còn ở trường hợp bạn không thể chia sẻ với mục tiêu chung đó thì bạn nên tìm con đường tự do riêng là bước ra khởi nghiệp. Tôi luôn hoan nghênh những tinh thần khởi nghiệp, dám nghĩ, dám làm.
Trong một số trường hợp phù hợp, tôi còn động viên và hỗ trợ nhân viên của mình ra khởi nghiệp. Một điều vui và may mắn là họ cũng chọn chính những sản phẩm của Vinacacao chúng tôi để khởi nghiệp. Đến giờ, họ không còn là nhân viên của tôi nữa mà trở thành đốii tác, bạn hàng của tôi.
Với tôi, nhân viên/nhân sự của mình, tôi xem như những hạt giống đầy tiềm năng, và Vinacacao là một vườn ươm để hạt giống ấy được phát triển, được vươn mình và cao lớn, đón những điều tốt đẹp.
Được biết Vinacacao sẵn sàng tuyển sinh viên mới ra trường hoặc không bằng cấp. Ông sẽ quản lý các bạn như thế nào bởi những bạn này thường rất thích sự “tự do”?
Đối với sinh viên mới ra trường, đúng là có một số bạn đi làm nhưng vẫn thích tự do, có bạn trốn việc, xao lãng công việc để có điều đó.
Tôi phải “cương-nhu” áp dụng nhiều hình thức quản lý con người và các cung bậc lãnh đạo khác nhau từ “cầm tay chỉ việc” cho tới “giao việc có hướng dẫn”, đôi lúc tôi cũng phải áp dụng cách quản lý như quân đội.
Tức là tôi cho bạn ý kiến mọi thứ nhưng quyền quyết định cuối cùng vẫn ở người lãnh đạo. Cái mà tôi cần nhất là những người thuyết phục mình bằng số liệu chứ không phải là “em nghĩ vậy đó”, “em thấy vậy đó”, “em tin vào điều đó” hay “em bảo đảm chuyện đó”… Tôi luôn uốn nắn và đào tạo đội ngũ của mình nói chuyện bằng số liệu.
Nhìn chung cách lãnh đạo cần phải linh hoạt cho mỗi cấp độ. Do đó, công ty chúng tôi cũng sẵn sàng tuyển dụng những người mới toanh, thậm chí là không biết gì, chỉ cần thái độ tốt thôi, mọi thứ khác sẽ có cách .
Ngoài ra công ty còn tuyển những người khiếm thị vào làm việc?
Đúng vậy! Hơn nữa, ở Vinacacao còn nâng trách nhiệm xã hội và chúng tôi đang tuyển dụng nhân sự là những người khiếm thị để tái đào tạo trở thành nhân viên chăm sóc khách hàng. Chúng tôi đã làm điều này được hơn 10 năm rồi, các bạn được tuyển dụng vào làm ở những vị trí chăm sóc khách hàng.
Trước khi vào làm chính thức các bạn sẽ được đào tạo khoảng 3 tháng tại Trung tâm Sao Mai và sau đó được nhận vào làm việc chính thức ở Vinacacao. Thực tế thì hiệu quả làm việc của các bạn ấy vượt mức mong đợi của công ty, đồng thời các bạn cũng có công việc ổn định, có lương, thưởng đều đặn hàng tháng.
Bên cạnh đó, chúng tôi còn thực hiện trách nhiệm xã hội bằng cách dành một phần ngân sách của mình để chuyển giao những bí quyết cho giới trẻ qua chương trình Doanh chủ trẻ, Rookie Entrepreneurs cho sinh viên. Chúng tôi vẫn miệt mài tổ chức sân chơi và tìm ra những những người thắng cuộc để đưa đi Hàn Quốc để học hỏi trên nền tảng ngân sách hoàn toàn từ Vinacacao.
Đó là về cách quản lý, còn về phẩm chất lớn nhất của người lãnh đạo cần có theo ông đó là gì?
Đó là người lãnh đạo có tầm nhìn đủ lớn hay không và ảnh hưởng đến người khác như thế nào để họ cùng đi theo tầm nhìn đó.
Điều này sẽ quyết định việc doanh nghiệp đi về đâu.
Đây cũng là lý do vì sao ở Vinacacao sẵn sàng tuyển dụng một sinh viên mới ra trường, không cần có quá nhiều kỹ năng hoặc kinh nghiệm, miễn là người đó chia sẻ được hướng đi của mình phù hợp với tổ chức.
Với tôi, khi nhìn nhận và giao việc cho nhân sự của mình, tôi luôn để một khoảng trống cho họ cải tiến và phát triển. Tôi không quá cầu toàn và yêu cầu sự hoàn hảo vì hiểu mỗi một cá nhân là một thực thể với suy nghĩ, hành động, ý chí,… khác nhau.
Ví dụ trong thang điểm của việc đào tạo và phát triển nhân sự của mình, nếu họ được 4 điểm tốt mà có đến 6 điểm trung bình hoặc yếu, thì tôi hướng dẫn và cải thiện họ xóa đi được 3 điểm trung bình/yếu đã là một điểm cộng và nỗ lực của họ đáng được ghi nhận.
Không một ai tốt, giỏi lên được trong thời gian ngắn. Quan trọng là bạn có thực sự muốn đầu tư thời gian, kỹ năng, kỹ thuật,… cho họ hay không.
Ông có công thức nào đặc biệt?
Đầu tiên là công thức L.I.F.E (viết tắt của Long term – Income – Family – Entertainment)
Đó là sự cân bằng. Việc đi sớm về trễ, làm việc cật lực, miệt mài thì sẽ thắng nhưng lại dễ khiến người ta dễ bị mất cân bằng. LIFE khuyến khích bạn đầu tiên phải nhìn trường đoạn.
Chữ “L” đầu tiên nghĩa là “Long term” nó cho bạn một cái nhìn xa. Các bạn hay bước vào làm ở một công ty với một cái nhìn ngắn hạn, chỉ nhìn thấy tiền lương bao nhiêu để sống qua ngày mà quên là công việc đó sẽ đưa bạn đến đâu. Và chính công thức này sẽ giúp bạn vượt qua được những bước khó khăn trong cuộc sống hằng ngày để có thể tiếp tục.
Thứ hai là chữ I, đó là “Income” . Nhiều người nói là mình đi làm không vì tiền, không vì thứ gì khác. Nhưng bạn phải chú ý xem giá trị của bản thân mình là bao nhiêu, đừng tham lam về giá trị. Ai cũng nghĩ 10 triệu sẽ là đủ cho một người độc thân sống ở Sài Gòn này, chắc chắn. Nhưng nên nhớ thu nhập của bạn nó được tính bằng giá trị bạn tạo ra cho người sử dụng lao động, mọi thứ bắt đầu từ giá trị của mình.
Trụ thứ 3 của cuộc sống là chữ F, tức là “Family”, về gia đình. Ai cũng nghĩ gia đình là một yếu tố quan trọng nhưng chưa bao giờ đưa nó vào yếu tố quyết định trong cuộc sống của mình. Trong một cuộc nghiên cứu, các chuyên gia có một cách khảo sát có hệ thống và chỉ số hiệu suất khách quan thì một kết quả hấp dẫn đã xuất hiện: những người làm việc tốt nhất là những người làm việc không hẳn vì bản thân họ mà vì lợi ích của gia đình họ.
Có một số ví dụ thực tế điển hình chứng minh một điều hoàn toàn trái ngược với quan điểm cho rằng gia đình chủ yếu tiêu hao năng lượng từ công việc, và kết quả phát hiện ra rằng gia đình có thể cung cấp năng lượng cho công việc của một người. Những phát hiện này khuyến khích chúng ta suy nghĩ lại về gia đình như một nguồn động lực chính trong công việc.
Cuối cùng là chữ E tức là “Entertainment”. Là con người thì không thể không có vui chơi được, giải trí và công việc phải cân bằng. Vui chơi sẽ giúp bạn vượt qua nhiều áp lực, ví dụ tôi thích đá banh, mỗi lần đội mà mình thích thắng thì mình vui suốt tuần, đó là “Entertainment”. Và mỗi người nên cho mình một “Entertainment” để cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
Tôi hay nói về công thức LIFE này cho nhân viên của mình, vì rất có ích, giúp cho họ có một cái nhìn rất nhanh và có một trật tự trong cái kế hoạch cuộc đời của họ.
Kế tiếp là công thức: TEA-CHA–SO (viết tắt của Teasing – Challenge – Solution)
Với nhân viên hay khi cùng họ triển khai các dự án về xây dựng và phát triển sản phẩm, thương hiệu, bán hàng,… tôi thường khuyến khích họ dùng công thức này:
Teasing: Nói vui là một sự trêu chọc, ghẹo chọc một ai đó về một điều gì đó hoặc tạo ra một vấn đề gây tranh cãi, hiệu ứng tâm lý ngay lúc ấy, đối phương sẽ cảm thấy cần phải lên tiếng, giải thích, tranh cãi hoặc hành động để bảo vệ cho quan điểm, suy nghĩ của cá nhân mình.
Áp dụng trong nhân sự, tôi sẽ nói điều mà nhân viên của mình thấy khó chịu, nói thẳng ra là thấy ấm ức, thấy tức và buộc họ phải suy nghĩ, động não để đủ cơ sở lập luận, phản biện lại ý kiến của tôi.
Challenge: Là 1 thử thách. Rõ ràng tôi đã “đẩy” họ vào thế bị thách thức. Vậy họ sẽ “vượt chướng ngại vật” như thế nào để chứng minh cho tôi thấy bản lĩnh và khả năng của họ, cũng đồng thời là bảo vệ và đưa họ ra khỏi vòng tròn thử thách
Solution: Chính là giải pháp. Tôi quan điểm mọi vấn đề đều có giải pháp. Khi nhân sự của mình gặp thách thức, vướng mắc, khó khăn, trở ngại, tôi trao cho họ công cụ, kiến thức, kỹ năng, thậm chí là cả mối quan hệ cùng một số quyền hạn nhất định để họ hình thành giải pháp.
Kết quả thực tế đạt được, tôi có một đội ngũ nhân sự chất lượng theo đúng nghĩa và phù hợp với tổ chức của tôi (dĩ nhiên mọi phương pháp áp dụng triển khai công thức đều cần thời gian và sự kiên trì).
Rất thú vị và độc đáo! Với vai trò, vị trí là Chủ tịch Hội chất lượng TP HCM trong nhiệm kỳ mới này, ông có sáng kiến gì?
Hội Chất lượng TP HCM là một tập hợp nhiều cá nhân là các chuyên gia (từ Thạc Sỹ, Tiến Sỹ, và cao hơn nữa) có chuyên môn chuyên sâu về ngành chất lượng cũng như các tổ chức kiên trì theo đuổi con đường chất lượng. Với tôi, họ như những ngôi sao “gạo cội” của ngành, họ chỉ cần một bầu trời rộng cao đủ để họ tỏa sáng mang lại giá trị cho Hội nói riêng và cho các Hội viên nói chung.
Nhiệm vụ của tôi chỉ nên là kiến tạo một bầu trời đủ lớn và mở rộng một bờ cõi đủ mạnh (cười) để các thành viên chất lượng này được cống hiến, được phục vụ và được tỏa sáng.
Tôi quan điểm về mặt phát triển của Hội: Hội viên cần chất lượng hơn số lượng.
Nhân sự vẫn cần phù hợp và có tinh thần đóng góp thực hơn là các chức danh vị trí chuyên trách nhưng thiếu tính thực tế, thực tiễn.
Tôi chỉ mới bắt đầu năm đầu tiên của nhiệm kỳ của mình thôi và hiện tại tôi cùng anh em trong Hội vẫn đang nỗ lực kiện toàn nội lực và nguồn lực đây (cười). Chúng tôi phải thật sự chất lượng theo đúng nghĩa thì mới mang vác được trách nhiệm chất lượng của Hội đến với cộng đồng nhiều hơn.
Cảm ơn ông rất nhiều về các chia sẻ này! Trân trọng chúc ông cùng Vincacao và Hội chất lượng TP HCM có nhiều tiến triển chất lượng trong tương lai.
