Tiêu chuẩn chất lượng là một tập hợp các thông số kỹ thuật hoặc hướng dẫn nhằm đảm bảo một sản phẩm, dịch vụ hoặc quy trình thực hiện đúng chức năng của nó.
Chúng được phát triển bằng cách thiết lập một tiêu chuẩn chung thông qua việc sử dụng lặp đi lặp lại và nhất quán.
Do đó, tiêu chuẩn được sử dụng như một công cụ để tạo thuận lợi cho thương mại, nâng cao an toàn và sức khỏe người tiêu dùng, cải thiện năng suất lao động, bảo vệ môi trường, chuyển giao và sáng tạo công nghệ,…
Lý do phát triển tiêu chuẩn chất lượng:
1. Tính phù hợp với mục đích
• Đó là khả năng của quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ để hoàn thành một mục đích xác định trong những điều kiện cụ thể. Bất kỳ sản phẩm, quy trình hoặc dịch vụ nào cũng nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu của người dùng.
• Các tiêu chuẩn hỗ trợ bằng cách xác định các thông số tối ưu cho hiệu suất của một quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ (ví dụ: tiêu chuẩn sản phẩm) và phương pháp đánh giá sự phù hợp của sản phẩm (chẳng hạn như tiêu chuẩn phương pháp thử nghiệm và tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng).
2. Khả năng hoán đổi
• Tính phù hợp của một quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ khi được sử dụng thay thế cho một quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ khác để đáp ứng một yêu cầu liên quan được gọi là khả năng hoán đổi.
•Thông qua một quy trình chuẩn hóa có chủ đích, có thể làm cho các quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ có thể hoán đổi cho nhau, ngay cả khi chúng được tạo ra ở các quốc gia khác nhau.
3. Giảm thiểu sự đa dạng
•Sự đa dạng là “gia vị” của cuộc sống. Số lượng lớn các loại sản phẩm cho một
quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể có thể hữu ích cho người tiêu dùng và cho phép họ lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất.
•Giảm thiểu sự đa dạng là một trong những mục tiêu của việc chuẩn hóa nhằm
lựa chọn, trong số những mục tiêu khác, số lượng tối ưu về kích cỡ, xếp hạng,
cấp độ, thành phần và phương pháp thực hành để đáp ứng các nhu cầu hiện hành.
4. Tính tương thích
• Việc phát triển song song các quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ,
bắt buộc phải sử dụng kết hợp, sẽ gây ra vấn đề nếu chúng không tương thích. Một trong những mục tiêu của tiêu chuẩn hóa là tính tương thích, cụ thể là tính phù hợp của các quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ khi được sử dụng cùng nhau trong những điều kiện cụ thể để đáp ứng các yêu cầu liên quan, mà không gây ra sự tương tác không cần thiết.
5. Chuyển giao công nghệ
• Tiêu chuẩn đóng vai trò là phương tiện hữu hiệu để chuyển giao công nghệ.
6. Bảo vệ chống lại các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn của người tiêu dùng
• An toàn của quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ có tầm quan trọng lớn nếu, trong một số điều kiện nhất định, việc sử dụng quy trình, sản phẩm hoặc dịch vụ đó có thể gây ra mối đe dọa đến tính mạng con người hoặc tài sản
7. Xóa bỏ rào cản thương mại
• Tiêu chuẩn ngăn chặn các rào cản phi thuế quan đối với thương mại bằng cách
hài hòa hóa các yêu cầu theo cách thúc đẩy cạnh tranh công bằng. Người mua có thể tin tưởng về mức độ chất lượng của một sản phẩm được sản xuất
theo một tiêu chuẩn được công nhận.
8. Giao tiếp và hiểu biết tốt hơn
• Vì tiêu chuẩn chứa thông tin được ghi lại dưới dạng chính xác và được ghi chép lại, chúng góp phần vào việc giao tiếp và hiểu biết tốt hơn trong nhiều
bối cảnh khác nhau. Ví dụ, ở những nơi công cộng như sân bay, nhà ga và đường cao tốc, các biển báo chuẩn hóa đóng vai trò quan trọng.
